Jodi Picoult: "Bez mojej zgody"

Autor: Jodi Picoult
Tytuł: "Bez mojej zgody"
Wydawnictwo: Prószyński i S-ka
Stron: 440



„Ostatnio zaczęłam miewać koszmary. Śni mi się, że pokrojono mnie na drobne kawałeczki, których jest tak dużo, że nie można mnie już złożyć z powrotem.”

Wiedziałam, że to będzie lektura przejmująca, rozdzierająca i bolesna – zdążyłam już trochę poznać styl pani Picoult, historie, jakie zawiera w swoich książkach i sposób ich przedstawienia, a jednak znowu się jej udało – wstrząsnęła mną i sprawiła, że na chwilę przestałam oddychać. „Bez mojej zgody” jest z pewnością jedną z lepszych książek, jakie czytałam ostatnimi czasy.

Anna żyje po to, by utrzymywać przy życiu chorą na ostrą i rzadką odmianę białaczki siostrę, Kate. U dziewczynki wykryto chorobę w wieku dwóch lat. Potrzebowała dawcy z idealną zgodnością tkankową, jednak ani rodzice, ani starszy brat nie spełniali tego warunku. Rodzice Kate podjęli dramatyczną walkę decydując się na sztuczne zapłodnienie. Wybrano zarodek z pożądanym materiałem genetycznym i tak oto na świat przyszła Anna. Od pierwszej chwili była potrzebna siostrze – krew pępowinowa była jej pierwszym darem, jednak to nie wystarczyło. Nawroty raka przykuwały Kate do łóżka co kilka lat, a Anna jako dawca allogeniczny służyła jej swoimi białymi krwinkami, szpikiem kostnym, komórkami macierzystymi. Mijają lata – Anna ma już trzynaście lat, a jej siostra potrzebuje kolejnego daru – nerki. Dziewczynka jednak po raz pierwszy buntuje się, nie chcąc poddać się przeszczepowi. Wytacza proces rodzicom, żądając usamowolnienia w kwestiach dotyczących decydowania o jej ciele. Działanie Anny wywołuje szok u wszystkich członków rodziny, a jej decyzja jest równoznaczna ze śmiercią starszej siostry. Czy dziewczynce uda się wygrać sprawę? Czy Kate umrze? Jak potoczą się dalsze losy tej rodziny? Ile można poświęcić dla drugiego człowieka? Czy rodzice mają prawo decydować za swoje dzieci? Każdy dzień przynosi nowe troski, kolejne wątpliwości…

„Dorastałyśmy razem, ale mnie tak naprawdę nigdy nie było. Istniałam tylko jako dodatek do niej.”

Picoult znów szokuje, biorąc się za bardzo kontrowersyjny temat. A przy tym, co dla niej znamienne, nie osądza, nie udziela odpowiedzi, tylko mnoży pytania. Prezentuje nam szereg postaw: oddaje głos zarówno rozdartej Annie, jak również jej rodzicom, bratu, prawnikowi czy kuratorowi procesowemu. Co typowe, głosu głównej zainteresowanej, chorej Kate, udziela na samym końcu. Możemy w ten sposób poznać uczucia, jakie targają wszystkimi osobami, zamieszanymi sprawę. Bo wytoczenie procesu wpływa nie tylko na samą Annę – odmienia także życie prawnika, odkrywa sekrety jej zagubionego brata, dzieli rodzinę. Okazuje się, że śmiertelna choroba nie jest jedynym problemem, z jakim muszą zmagać się rodzice Anny. Po drodze wychodzi na jaw wiele ukrytych sekretów. Choroba jednej dziewczynki wywiera silne konsekwencje na każdym z domowników, a my mamy okazję prześledzić je dzięki bogatej narracji.

Każdy, kto czytał już jakąś pozycję tej autorki wie, czego mniej więcej może się spodziewać. Autorka kolejny raz kreśli szczegółowe portrety bohaterów, skupia się nie tylko na wydarzeniach teraźniejszych, ale i sięga głęboko wstecz. Niektóre z tych obrazków-wspomnień wydawały mi się już trochę banalne, przerysowane, ale nie zmienia to faktu, że oddziałują na klimat całej historii. Każda z osób, jaka przewija się w tej powieści, pełni określoną rolę i zawsze jest przedstawiona w sposób jak najbardziej szczegółowy. Książkę dosłownie połyka się jednym tchem, czyta z wielkim zainteresowaniem i refleksją. Zakończenie jest miażdżące – nie mogłam pohamować łez. Przez jakiś czas byłam zła na autorkę, że pokierowała losami swoich bohaterów w taki sposób i jeszcze długo nie będę mogła się otrząsnąć, ale chyba jest w tym jakiś ukryty sens. Czytając niejednokrotnie zastanawiamy się co byśmy zrobili na miejscu Anny i jej rodziców i trudno podjąć tu jednoznaczną decyzję. Są takie sytuacje, w których każde wyjście jest złe. Są sprawy, gdzie mimo wyniku, każda strona zostaje poszkodowana.

Na podstawie książki Picoult powstał film o tym samym tytule. Zwlekałam z jego obejrzeniem, aby najpierw zapoznać się z książką i wiem już, że bezzwłocznie zabieram się za jego oglądanie. Ciekawi mnie w jaki sposób twórcy przedstawią dziewczynki i relacje, jakie je łączyły, dylematy rodziców i innych bohaterów.

Książka naprawdę warta polecenia, na długo pozostaje w pamięci. Dobra dla wszystkich, którzy szukają w powieściach intensywnych emocji, refleksji i głębokich przeżyć.

Ocena: 5/6