Donna Tartt: "Szczygieł"

Największe wydarzenie literackie tej dekady.

Donna Tartt: "Szczygieł"
Wydawnictwo Znak
844 str.

Szczerze mówiąc, zawsze trochę się obawiam, gdy o książce krążą aż tak entuzjastyczne opinie. Ale mimo wszystko, potęgują one we mnie chęć na przeczytanie powieści, jeszcze lepiej – na posiadanie jej. „Szczygieł” Donny Tartt już na pierwszy rzut oka prezentuje się zjawiskowo – ponad 800 stron dobrej literatury, w solidnej, twardej oprawie i obwolucie. Książka wydana naprawdę z pieczołowitością, bardzo starannie. Przywodziła mi na myśl dzieła klasycystyczne, bardzo tradycyjne, tymczasem to, co znajdziemy w środku trochę nawet kłóci się z tym poważnym „wyglądem”. Choć wydawać by się mogło że to książka składająca hołd sztuce i pięknu, wiele w niej także brudnej rzeczywistości: bowiem jej bohaterowie nie tylko posługują się nowoczesnym, nawet wulgarnym językiem, ale także upajają się narkotykami i alkoholem, dopuszczają występków takich jak oszustwa, kradzieże, pobicia czy nawet morderstwa. Książka jest wielowymiarowa i pokazuje świat takim, jaki jest. Choć z jednej strony hołduje sztuce i przeszłości, bo autorka niespotykanie pięknym stylem opisuje wrażenia i przeżycia estetyczne, treść książki bywa też dosadna i prosta. Ale co tu dużo nie mówić, spędziłam z nią wiele naprawdę miłych popołudni. Dobrze się czyta, i trudno się oderwać.

Theo wraz z matką zwiedzają muzeum, gdy dochodzi do zamachu. Chłopak jest jednym z ocalałych, ale ucieka z miejsca zdarzenia. Ucieka, zabierając z sobą coś cennego – malutki obraz przedstawiający zniewolonego szczygła. Obraz bezcenny. Od tej chwili nic już nie będzie takie, jak przedtem. Chłopak traci matkę i dom, w dodatku jest przerażony perspektywą zamknięcia w więzieniu – dopuścił się przecież czegoś straszliwego. Nie potrafi jednak zwrócić obrazu, jest nim zachwycony. Jego życie i mały obraz splatają się nierozerwalnie. To jedno wydarzenie na zawsze wpłynie na chłopca. Trauma, która zniszczy jego życie, a jednocześnie wyzwoli w nim nowe pasje i pragnienia... Kolejna książka o wchodzeniu w dorosłość, której bohater jest tak naprawdę samotny i skazany wyłącznie na siebie. 

 

Trudno pisać mi o tej książce, bo po prostu brakuje słów. Chociaż z jednej strony spodziewałam się czegoś zupełnie innego i uważam też, że opinie o arcydziele są trochę przesadzone, uważam jednak, że dawno nie miałam okazji czytać czegoś podobnego a autorka naprawdę stworzyła fantastyczną opowieść. Wymieszała gatunki, tak by każdy czytelnik znalazl coś dla siebie.  Podziwiam jej wrażliwość, styl i sposób tworzenia świata, a także pokłon w stronę sztuki, który widać tu na każdym kroku.